این “تب” خون می‌ریزد!

به گزارش سلامت نیوز به نقل از ایسنا،در همان زمان، بیماری مشابهی نیز در منطقه اروپایی روسیه، رومانی و بلغارستان گزارش شد که به اسم بیماری “تب خونریزی دهنده آسیای مرکزی” نامگذاری شد. به تدریج بیماری وسعت بیشتری پیدا کرد و در ازبکستان، تاجیکستان، ترکمنستان و قزاقستان شوروی سابق نیز گزارش شد.

پنج هزار مایل دورتر و در یک دهه بعد، پزشکان بلژیکی در کنگو یک ویروس را از بیماران با بیماری خونریزی دهنده این منطقه جدا کردند و به اسم «ویروس کنگو» نامگذاری کردند. در مطالعات بعدی ملاحظه شد که رابطه سرولوژی بسیار نزدیک بین ویروس کنگو و تب خونریزی دهنده کریمه وجود دارد.

سرانجام با بررسی های بیشتر، یکسان بودن این دو بیماری در دو قاره مشخص شد و به اسم «تب خونریزی دهنده کنگو کریمه» نامگذاری شد. امروزه روشن شده که این ویروس منطقه وسیعی از قاره آفریقا، اروپای شرقی، خاورمیانه و شبه قاره هند را در بر گرفته است.

بر اساس مقاله ای که در سال ۲۰۱۵ توسط آکسفورد منتشر شده، برخی مناطق در دنیا پتانسیل زیادی برای شیوع این بیماری دارند که کشور ما نیز یکی از این مناطق است. در واقع، در اقلیم های مرطوب و گرم، احتمال بروز و انتقال این بیماری بیشتر است.
در این مقاله نقشه ای از نقاط مستعد شیوع این بیماری به نمایش گذاشته شد. در این نقشه مناطقی که با رنگ بنفش نشان داده شده‌اند پتانسیل بالایی برای شیوع این بیماری دارند، که ایران نیز یکی از این مناطق است.

کرونا و تب کریمه کنگو، بیماری های زئونوز
به گفته دکتر بهزاد امیری رئیس گروه مدیریت بیماری‌های قابل انتقال بین انسان و حیوان مرکز مدیریت بیماری‌های واگیر وزارت بهداشت، بیماری تب کریمه کنگو جزو بیماری های زئونوز است.
وی در این‌باره اظهار کرد: بیماری‌های زئونوز بر اساس تعریف سازمان جهانی بهداشت به بیماری‌هایی می‌گویند که به طور طبیعی قابلیت انتقال از حیوانات مهره‌دار به انسان را داشته باشد. تاکنون بالغ بر ۲۰۰ نوع بیماری زئونوز در جهان شناسایی شده است و عوامل ایجاد کننده بیماری‌های قابل انتقال بین انسان و حیوان شامل ویروس‌ها، باکتری‌ها و انگل‌ها و پریون و… هستند. تعداد بسیار زیادی از بیماری‌های عفونی در انسان، زئونوز است و حدود ۶۰ تا ۷۰ درصد بیماری‌های عفونی که در حال حاضر قابلیت انتقال به انسان دارند منشا حیوانی دارند و بیش از ۷۵ درصد بیماری‌های نوپدید عفونی، بیماری‌های زئونوز است؛ به عنوان مثال کووید۱۹ نیز یک بیماری زئونوز است چون منشاء برخاسته از حیوانات دارد.
امیری افزود: در سال ۱۳۹۹ تعداد ۴۰ مورد مبتلا به تب کریمه کنگو در کشور شناسایی شد که ۵ نفر به علت ابتلا به این بیماری جان خود را از دست دادند.

راه انتقال
کنه، مخزن و ناقل این بیماری است، عفونت در انسان پس از گزش کنه آلوده یا له کردن آن روی پوست، یا تماس با پوست، لاشه حیوان، خون و ترشحات حیوان آلوده یا تماس با خون و بافت‌های بیمار مبتلا ایجاد می شود.

خطر انتقال طی ذبح حیوان وجود دارد و پس از آلودگی یک نفر، ممکن است سایر افراد در تماس با او نیز در خانواده و اجتماع آلوده شوند. تاکنون در سطح جهان همه گیری هایی از بیماری در سربازها، اردوگاه‌ها یا بین کسانی که از گوسفند و گاو نگهداری می کنند و کارکنان بیمارستانی، اتفاق افتاده است.
به نظر می‌رسد تعداد قابل توجهی از افراد آلوده شده فاقد علائم بیماری(۸۰% موارد یا کمتر) هستند.
به گزارش ایسنا، با وجود اینکه این ویروس مخصوص حیوانات است، موارد تک‌گیر و همه‌گیر CCHF در انسان نیز اتفاق می افتد و مرگ و میر بالایی دارد.
به گفته دکتر آذر حدادی، متخصص بیماری های عفونی، علایم تب کریمه کنگو و ظهور عوارض بیماری، بسته به راه انتقال آن متفاوت است. علایم این بیماری در فاصله زمانی یک تا سه روز بعد از انتقال از طریق گزش کنه و ۵ تا ۷ روز بعد از انتقال، از طریق خون و ترشحات آلوده حیوان نمایان می شود. دوره نهفتگی این بیماری حداکثر تا دو هفته است.

علائم
سردرد شدید، تب و لرز، درد عضلانی بویژه در پشت و پاها، احساس گیجی، درد و سفت شدن گردن، درد در ناحیه چشم ها و حساسیت به نور، حالت تهوع و استفراغ، اسهال و درد شکم، بی اشتهایی، تب شدید که بسته به شدت بیماری بین ۳ تا ۱۶ روز طول می‌کشد، تورم و قرمزی صورت، گردن و قفسه سینه، احتقان و پرخونی خفیف حلق و کام، تغییرات قلبی و عروقی شامل کاهش ضربان قلب و کاهش فشارخون از علائم قبل از خونریزی ناشی از این بیماری است.
وی افزود: بعد از روز سوم تا پنجم بیماری، مرحله خونریزی آغاز می شود که این مرحله بین ۳ تا ۱۰ روز ( متوسط ۴ روز) به طول می انجامد و علائم آن شامل خونریزی پوستی، مخاطی و خونریزی از محل های تزریق است و خونریزی می تواند به صورت خونریزی گوارشی و همچنین از بینی و لثه خود را بروز دهد.

دکتر حدادی پیشگیری را مهمترین راه مقابله با این بیماری خواند و تصریح کرد: با توجه به اینکه ایران در منطقه آلوده به بیماری تب کریمه کنگو قرار دارد و این بیماری از گذشته در کشور وجود داشته است، همچنین واکسن مقابله با این بیماری وجود ندارد و دام ها هیچ علامت مشخصه ای در این زمینه ندارند، مهم ترین راه مقابله با این بیماری، فراگیری راه های پیشگیری از بیماری است.
وی به نقل از واحد مدیریت بیماری های وزارت بهداشت توصیه کرد: جهت جلوگیری از ذبح غیر اصولی و غیر بهداشتی دام، خرید و تهیه گوشت مورد نیاز از محل های مطمئن و تحت نظارت دامپزشکی صورت گیرد و از مصرف گوشت و جگر تازه و همچنین از خوردن گوشت و جگر خام و نیمه خام که به طور کامل پخته نشده اند خودداری شود و از گوشت دام های کشتار شده ای که ممهور به مهر دامپزشکی هستند استفاده شود. همچنین تا جایی که امکان دارد از رفت و آمد در محل های کشتار غیر مجاز و همچنین محل هایی که وجود کنه در آن محتمل است خوداری شود.

باز هم قرنطینه
حدادی همچنین اظهار کرد: بیماران مبتلا به ویروس خونریزی دهنده کریمه کنگو در بیمارستان ها حتما باید ایزوله شوند. در زمان ایزوله باید از تماس با خون و ترشحات آلوده خودداری کرد و اصول ایزولاسیون به درستی رعایت شود. پرستاران و پزشکان باید از مواجهه با سرسوزن آلوده خودداری کنند.

بر اساس آنچه توسط کارشناسان وزارت بهداشت و متخصصین عنوان شده، ذبح حیوانات در کشتارگاه، نگهداری از لاشه گوسفند به مدت ۲۴ ساعت پس از ذبح در یخچال، استفاده از دستکش برای قطعه قطعه کردن گوشت، آموزش به مردم در مورد حفاظت در برابر گزش کنه بویژه درخصوص کودکان در هنگام تماس با دام که با دست بدون حفاظ اقدام به جدا کردن کنه و حتی له کردن آن می کنند، از دیگر راه های پیشگیری است. بعلاوه دامداران باید در هنگام تماس با دام از لباس پوشیده و مخصوص با رنگ روشن استفاده کنند و بعد از خروج از محل نگهداری دام ها، لباس های خود را تعویض کنند.

چه کسانی بیشتر در معرض تب خونریزی دهنده اند؟
محمد فتاحی در گفت و گو با ایسنا، اظهار کرد: تب خونریزی دهنده کریمه کنگو از جمله بیماری‌های مشترک ویروسی انسان و دام است که از طریق کنه‌ها به بدن دام آلوده و سایر دام‌ها منتقل می شود. با توجه به اینکه کنه آلوده بیماری را به نسل‌های بعدی انتقال می‌دهد، این مهم ریشه‌کنی بیماری را با مشکل مواجه کرده‌ است.
وی با بیان اینکه این بیماری در انسان ظاهر ناخوشایندی دارد، افزود: تب خونریزی دهنده کریمه کنگو در انسان با ایجاد خونریزی‌های گسترده زیرپوستی در نقاط مختلف بدن و ایجاد کبودی، چهره ترسناکی از بیماری به‌وجود می‌آورد، اما در دام علائم مشخصی ندارد.

معاون سلامت دامپزشکی استان مرکزی تصریح کرد: درمان بیماری تب کریمه کنگو مشکل است و در صورتی که زمان زیادی از ابتلا بگذرد، روند درمان دشوارتر و از طرفی هزینه درمان و شرایط قرنطینه سخت تر خواهد بود، در نتیجه باید پیشگیری در دستور کار مردم باشد.

فتاح بیان کرد: راه انتقال بیماری تب کریمه کنگو از طریق گزش کنه، له کردن کنه با دست، تماس با خون و ترشحات خونی و گوشت دام آلوده است، با توجه به آغاز فصل گرما و فعالیت کنه‌ها، دامداران باید هوشیارانه اقدامات پیشگیری از جمله سم پاشی اماکن دامی، تجهیز کشتارگاه‌های دام به سردخانه نگهداری گوشت، رعایت بهداشت فردی هنگام تماس با دام، گوشت و آلایش دامی و پرهیز از کشتار دام خارج از کشتارگاه را در دستور کار قرار دهند.
وی اضافه کرد: با توجه به اینکه عامل اصلی انتقال این بیماری، کنه است و فعالیت کنه ها در فصول گرم بیشتر است، این بیماری بیشتر در تابستان و هوای گرم دیده می شود، اما ممکن است در فصل بهار نیز دیده شود.

معاون سلامت دامپزشکی استان مرکزی ادامه داد: رعایت پوشش‌ بهداشتی از جمله دستکش، عینک و ماسک برای شهروندانی که اقدام به کشتار دام خارج از کشتارگاه می کنند ضروری بوده و افرادی که گوشت تازه تولید شده در خارج از کشتارگاه را تهیه می‌کنند بیشتر از سایرین در معرض ابتلا به تب کریمه کنگو هستند. در کشتارگاه ها نیز باید موارد بهداشتی و استفاده از اقلام بهداشتی مورد توجه باشد.

فتاح بیان کرد: به‌ منظور جلوگیری از انتقال این بیماری از گوشت به انسان، جهت اطمینان، گوشت خریداری شده به مدت حداقل ۲۴ ساعت در دمای صفر تا چهار درجه نگهداری شود تا در صورت آلوده بودن گوشت، از انتقال بیماری جلوگیری شود، همچنین مردم باید ترجیحا گوشت را به صورت بسته بندی و حتما از مراکز دارای مجوز تهیه کنند.

وی افزود: طی چند سال گذشته در استان مرکزی موردی از ابتلا به این بیماری مشاهده نشده است. تمامی کشتارگاه ها به سردخانه مجهز هستند و لاشه دام پس از کشتار، برای ۲۴ تا ۴۸ ساعت در سردخانه نگهداری می شود که این اقدام یک عامل مهم در پیشگیری است.
فتاحی از مردم خواست در صورتی که قصد کشتار دام در خانه را داشتند حتما با دامپزشکی تماس گرفته و دام خود را معاینه کنند، استفاده از لباس کار نیز باید حتما انجام شود.